Խոսքի Մշակույթ

Գնահատվող աշխատանք հայոց լեզվից (հնչյունաբանություն) 

12-րդ դասարան 

1. Լրացրու բաց թողած տառը կամ կրկնակ բաղաձայնը՝ որտեղ հարկավոր է. (4մ., ամեն 2 սխալի համար հանվում է 1 միավոր ) 

Ձայնավորներ 

 (է-ե) ամենաէական , հնէաբան, երբևիցե, պատնեշ, որևէ, միջօրէ, առեջաթել, վայրէջք, գոմէշ, (օ-ո) անօրեն, աշխարհազոր, մեղմորեն, օրորել, տնօրեն, գիշերուզոր, հանապազորդ, վաղորդայն, հանապազօր (ը) խոչընդոտ, անընտել, ակնթարթ, մթընկա, կորնթարդ, որոտնդոստ, առընթեր, սրընթաց, օրստըրե, հյուրընկալ, գահընկեց, անընդմեջ, ինքնըստինքյան, ճեպընթաց, լուսընկա, մերթնդմերթ 

և 

թեթևոտն, ագեվազ, սերկևիլ, հետևակ, հոգեվիճակ, հևք, , կարևեր, գերե արել, ուղեվճար, հեվիհև 

յ 

տույժ, ատամնաբույժ, հեռակայել, Սերգեյի, Արմինեյի, արքայորդի, սկեսրայր, Նաիրի, խնայել, աղյուսակ, հետիոտն, ջղային 

բ-պ-փ 

Հռիփսիմե, Եղիսաբեթ, Սիրարփի, Ամբերդ, Բափկեն, Մեհրաբ, Դարբինյան, Մեսրոպյան, Թոփչյան  

դ-տ-թ 

անհաղորթ, անհողդողդ, մակարդուկ, արդուկ, շողոքորդ, զարդուցիչ, բիրտ, Թադևոս, թակարդ, սանդղահարթակ, կարմրախայտ, ճտքակոշիկ, որդակոտոր, գրդնակ, նշտարենի, Ալաշկերտ, Վարդգես, Սեդրակ 

գ-կ-ք 

 ճրաքալույց, ոգելից, գոքավոր, քրկիջ, ճկնարան, Չինգիզ խան, Սյունիք, Վախթանգ, Սարգսյան, սլացիկ, ակցան, ակսոր, քողտիք, տաքուկ, ծեծկռտուկ, խուսափուկ, բանուկ,  

զ-ս 

հրկես, վարկեզ, բսկտել, մսկիթ, վզկապ, վազքուղի, մարդախույզ, հարցախուլզ 

ղ-խ 

Աղթամար, բոզկ, նախշուն, կեխտոտ, դժողք, կողպեք, ընձուխտ, տաղտկալի, կաղկանձել, հախճապակի,  տախտակամած, թախծոտ, դշխուհի, ուխտափուշ, գաղթական 

ձ-ծ-ց  

կաթնահունց, անցկալի, գլուխկոնձի, խավարամած, թխվածք, հանդիպակաց, ճրագալույց, մտացածին, պախուրձ, հինավուրց, կցկտուր 

ջ-ճ-չ 

անզիջում, մինչև, զղջալ, ստերչ, թրջոց, աջհամբույր, խառնիճաղանջ, քուրջ, գեղճուկ, բաղարջ, կնճիթ, թնջուկ, զիջել, գոջի, խոճկոր, խռ-ակ, զեղ-ել, ակնակապի- 

հ  

հեթ-եթալ, Հով-աննես, ընդ-առաջ, ջրօր-նեք, ընդ-ամենը, հեղ-եղուկ, տարաշխար-իկ, հեղ-եղատ, ապաշխար-ել, նախագա-, հայթ-այթել, արհամար-ել, գերաշնոր, ընդհանուր, միաշար 

կրկնակ բաղաձայն 

տարադրամ, տարական, տարամետ, բնօրրան, ընդդիմակաց, ուղակի, ուղարկել, հելլենական, բուդդայական, հովասուն, Աքիլես, հոգերգություն, հիսունից, Ժաննա, Էմմա։ 

2. Բառերը գրիր առանց փակագծերի՝ միասին, անջատ կամ գծիկով (1 մ., 4 սխալի դեպքում միավոր չես ստանում) 

Ոտք ոտքի, կրակուբոց, ծափողջույն, գալ լցվել, տնետուն, ներսառնել, կիսովչափ, 

 կուժկոտրուկ, հասարակական-քաղաքական, սերնդե սերունդ, հուշ  երեկո, ծուռտիկ-մուռտիկ, դեփ դեղին, ռուս-հայկական, գաղափարական-քաղաքական, բառգիրք, երկու-երրորդ, քչից շատից, մեջք մեջքի, քաշել մոտեցնել, Տեր-Ավագյան, Սայաթ Նովա, Սանկտ Պետերբուրգ, ոլորմոլոր, յոթից-ութ, մրցույթ-փառատոն, յոթ գլխանի, հույն-թուրքական, դեմ հանդիման, հյուսիս-արևելք, հինգ հարկանի, կաս-կարմիր, հարավ-արևմտյան, քուլա-քուլա, ելնող մտնող 

3. Որտեղ հարկավոր է՝ գրիր մեծատառով (1 մ., 4 սխալի դեպքում միավոր չես ստանում) 

Շիրակի լեռնաշղթա, Շպիցբերգենի արշիպելագ, Շամիրամի կախովի այգիներ, Շվեդիայի թագավորություն, Պայծառակերպության տոն, Չուկոտյան ծով, Չինական պարիսպ, Չանամայի ջրանցք, Վանա լիճ, համայնքների պալատ, Պարագվայի հանրապետություն, ալպյալ լեռներ, Պրժևալսկու ձի, Ռիցա լիճ, Պիրենեյան թերակղզի, Ոսկան երևանցի, Ռուբինյան հարստություն, Սաննիկովի նեղուց, Ասեղի հրվանդան, Ուրարտուի թագավորություն, Վռամշապուհ արքա, Տիգրան Մեծ, Վարդանաց պողոտա, արևմտյան Եվրոպա։ 

4. Ընդգծիր այն բառերը, որոնց շեշտը վերջին վանկի վրա չէ (1 մ. , 4 սխալի դեպքում միավոր չես ստանում) 

Մեղրած որ, լիաբուռն, շուռ գալ, շորերդ, հարսանիք, սառը, գրեթե, առաջ նայել, երանգավառ, տասներորդ, դափնետերև, խելքի գալ, մառախուղ, աստղ, Ջեմմա, ֆիզիկայից, գամփռ, որերորդ, նույնպես, գանձարկղ, գուցե, մառախուղ։ 

5. Վերականգնիր հնչյունափոխված մասերը (3 մ., ամեն 4 սխալի համար հանվում է 1 միավոր։ Կան բառեր, որոնցում մեկից ավելի հնչյունափոխություն կա)։ 

Կղզյակ-կղզի, պատանյակ-պատանի, որդյակ-որդի, ալյակ, վարչություն - վարչություն , դահճապետ-դահիճ, կրթություն-կիրթ, խճուղի-խիճ, մտավորական-միտ, փոթորկոտ-փոթորիկ, ուրվական-ուրու, կատվաձագ-կատու, ընդեղեն-ըդեղ, ընչացք-ունչ, ընչաքաղց-ունչ, չվացուցակ-չվաց, սառցաբեկոր-սառույց , շնիկ-շուն, գլխավոր-գլուղ, ձվածեղ-ձու, ըմպանակ-ըմպել, քննախույզ-քննել, ուղղամիտ-ուղիղ, անթացուպ, նշաձող, լրագիր, թթվածին, չվացուցակ-չվել, բազմանշանակ-բազմանիշ, ձնագնդի-ձյուն, անընչասեր-, դստրիկ-դուստր, գիսաստղ, վիպասան-վեպ, մատենադարան, նվիրական-նվեր, իջևանատուն, գրչատուփ-գրիչ, երկրագունդ-երկիր, միջնաբերդ-միջին,վերդ, բարեգթություն-բարի գթել, առաքեություն-առաքել, պտտվել-պտտել, սիգաճեմ, բազկաթոռ-, տետրեր-տետր, պտտաձող-պտտել, կապուտակ-կապույտ, աղավնափետուր-աղավնի, մահճակալ-մահիճ, հավիտենական-հավիտյան, լուսավոր-լույս, վարագուրել-վարագել, բուսակեր-բույս, առօրեական-առօրյա, թունավոր-թույն, կուսակցական-կուսակից, երկվություն-, վայրկենական-վարկյան, շրջադարձ-շուրջ։ 

0Խոսքի մշակույթ: Առաջադրանք: Անկեղծ լինելու սովորությունը

Мар17

Ռազմական փորձի մի հայտնի վարպետի մոտ եկավ մի շատ վախկոտ մարդ և խնդրեց, որ վարպետն իրեն սովորեցնի Խիզախություն: Վարպետը մի ակնթարթ նայեց այդ մարդուն և հայտարարեց իր որոշման մասին.

– Ես կսովորեցնեմ քեզ միայն այն բանից հետո, երբ դու մեկ ամիս շարունակ կապրես մի խոշոր մեգապոլիսում, և ամեն անգամ երբ ճանապարհիդ մարդ կհանդիպես, բարձրաձայն, բացահայտորեն և դիմացինի աչքերի մեջ նայելով կհայտարարես, որ դու վախկոտ ես:

Մարդը շատ հուսահատվեց՝ նրան այս առաջադրանքը անհաղթահարելի էր թվում: Նա մի քանի օր անցկացրեց տրտմության և մտածմունքների մեջ, սակայն վախկոտության հետ ապրելը նրա համար այնքան անտանելի էր դարձել, որ նա ճամփա ընկավ դեպի մեգապոլիս, որպեսզի կատարի վարպետի տված առաջադրանքը…

Սկզբում նա հանդիպելով ինչ-որ մեկի՝ ամաչում էր, կորցնում խոսելու ունակությունը…, սակայն Ուսուցիչ-Վարպետի տված առաջադրանքը պետք էր կատարել, և նա ստիպված եղավ հաղթահարել իրեն: Ամեն մի նոր հանդիպմանը, երբ նա պատմում էր անցորդներին իր վախկոտության մասին, նրա ձայնն ավելի խրոխտ ու բարձր էր հնչում, և ահա եկավ մի պահ, որ մարդը իրեն բռնեց այն մտքի վրա, որ այլևս ոչնչից չի վախենում, և ինչքան երկար է նա շարունակում կատարել վարպետի հանձնարարությունը, այնքան ավելի էր համոզվում, որ վախը լքել է իրեն…

Մեկ ամիսը անցավ… Մարդը վերադարձավ վարպետի մոտ, ցածր խոնարհվեց նրան ու անկեղծորեն ասաց.

– Շնորհակալ եմ, ուսուցիչ: Ես սերտեցի քո տված դասը: Հիմա ես այլևս վախ չունեմ… Բայց ինչպե՞ս դու իմացար, որ այդ հանձնարարությունը ինձ կօգնի:

Ինչ պատասխանեց ուսուցիչը:

Որովհետև սեփական թերություններից չվախեցող ու չամաչող մարդը ավելի խիզախ է;

Վարժություն

Ուղղագրական,սայթակել,տարրական,այբբենական,ֆիննական,մրգարշավ,անդորրագիր,աքիլլես,իննական,աբբայություն,տոննա,մրջյուն,ուղղընթաց,ուղեգիր,բուդդիզմ,ջեմմա,բերրի,մոլլա,հաագա,վառվռուն,վիեննա,ընդդիմադիր,երկկենցաղ,տանջալլուկ

թեստ

Ա 1

1.Ակնդետ,մթնկա,հատընտիր,վերընթաց

2.Համընկնել,անընտել,գործընկեր,առնչվել

3.առընթեր,հյուրընկալ,ճեպընթաց,նորընծա

4.գիրկնդախառն,մակընթացություն,անակնկալ,խոչընդոտ:

Ա2

1.Նրբակազմ,շամբուտ,վիրապ,շեղբ

2.անխաբ,Գաբրիել,գրաբար,ջրարբի

3.անխափան,ողբաձայն,հուսախաբ,բորբ

4.Համբարձումյան,դափնեպսակ,ողբերգական,հարբել:

Ա3

1.Գինեվաճառ,Հոգեվիճակ,ագեվազ,ուղևոր

2.ալևոր,ալեվարս,ոսկեվազ,հևասպառ

3.կարեվեր,ուղեվճար,համաեվրոպական,դափնեվարդ

4.վազեվազ,գերեվարել,հոգևորդի,տարեվերջ

Ա4

1.Նշխար,աշխարահռչակ,ապաշնորհ,խորհրդակցել

2.խորին,ընդհատել,ժպիրհ,օրհներգ

3.Հայհոյել,հեղհեղուկ,նիրհել,հոնարհվել

4.ապաշխարել,պատեհապաշտ,հովանոց,խոտհարկ

Ա5

1.Ձեռնըբաց

2.Տըրտմել

3.Հայտնըվել

4.Գըտնըվել

Ա6

1.Վայր(ընթաց),Մեն(մենակ),Մեկ(մեկու),քաջ(արի)

2.Հինգ(հարյուր),Երկրե(երկիր),մայր(իշխանություն),Բուժ(սպասարկում)

3.Առ(այժմ),առ(հավետ),առ(կախ),առ(միշտ)

4.Ի(սպառ),ի(հարկե),ի(զուր),ի(նշան)

Ա7

1.Արարատյան դաշտ,արևելյան տավրոս, նոր գետիկավանք,սահակ սեվադա

2.Տիգրան արքա,ծաղկունյաց լեռնաշղթա,նար-դոս,էջմիածնի գեվորգյան ճեմարան

3.շախմատի համաշխարային ֆեդերացիա,մխիթար գոշ,երվանդ սակավակյաց,քաղաքամայր վաղարշապատ

4.փոքր ասիա,քաջ նազար, արաբական միացիալ էմիրություններ, արա գեղեցիկ

Ա8

Ընդգծված բառերից քանիսում հնչյունափոխություն կա

Երբ քունդ գա, լուռ գիշերով հոգիդ գրկեմ, համբույր տամ,Սրտիդ կպչեմ վառ կարոտով,լամ ու խնդամ, մայրիկ ջան

Գրկեմ-գիրկ

Սրտիդ-սիրտ

Կպչեմ-կիպ

Ֆնդամ-ֆինդ

1.բոլորում

2.չորսում

3.երեքում

4.երկուսուկ

Ա9

Որ բառերում վերջին վանկը շեշտված չէ

1.լուսնկա

2.կարքադրել

3.գիշանգղ

4.երջանկություն

Դասարանական աշխատանք

Որքան մոտենում էինք, այնքան ավելի նշմարելի  էին դառնում  գյուղի տները ու այգիները,երդիկներից ելնող սյուները ծուխը

Երդիկ, դառնալ, Ծուխ , Տուն

-Երփեք մի արհամարես ժողովրդիտ, հարգիր քո հավատը, անսա սգավոր մորտ, անհապաղ հրաժարվիր մոլորությունիցդ,- ասաց մեծ տիկինը:

Մայր, արհամարհել, հարգել, հրաժարվել,

Այդ թշվառականը դեռ մանկությունից սովոր եր միշտ խոնարվելու , շողողքորդելու, քծնելու  իրենից հարուստների ,որոնցից  միշտ երկյուղւմ եր

Ինքը,խոնարհել,որ,մանկություն  

Առաչադրանք

                                                                

Վերջնագիծ-տարեվերջ

Շարքացան-ողնաշար

Երանգապնակ-բազմերանգ

Բացուղուփ-դռնբաց

Տնորեն-հյուրատուն

Գրքասեր-սեվագիր,ուղղագիր

Խեղդամահ-ջրախեղտ

Դարաշրջան-ոսկեդար

Դարձերես-վերադարձ

Շնորհազրկում-բազմաշնորհ

Խաբեպատիր-հուսախաբ

Օղակաձև-ականջող

Վարչակարգ-ձիավար

Խնդրագիրք-բծախնդիր

Սիրատենչ-ազգասեր

Տարուբերում-բեռնատար

Նկարազարդ-ջրանկար

Լսափոխ-ասուլիս

Խոսակցություն-ուրբաթախոս

Անչափահաս-լայնաչափ

Վառելահեղուկ-բոցավառ

Հարսնատես-ջրահարս

Շնչասպառ-երկարաշունչ

Նվիրագործել-հուշանվեր

Տանջամահ-հոգնատանջ

Դիմանկար-գեղեցկադեմ

Հնձատեղ-խոտհունձ

Կետագիծ-վերջակետ

Աշխարհամարտ-ջրաշխարհ

Պաստառապատ-գունապաստառ

Ժպտերես-լայնաժպիտ

Ծածկագիր-բռդածածկ

Գունազարդ-դարչնագույն

Սյունազարդ-հենասյուն

Արնաներկ-դառնարուն

Փորցադաշտ-մահափորձ

Թելադրություն

Վագոնախցիկի միփեղկ դուռը աղմուկով ու ճռնչյունով հետ գնաց:Ուղեվորները գիտեին,գալիս են ճամպրուկները ստուգելու:Թուրքական՝մաքսատան աշխատողները մանրազնին ստուգում էին զբոսաշրջիկների ճամպրուկները ու ուսապարկեր:Բոլորը կանգնած նայում էին՝սրտներում ինչ որ վախ,իսկ եթե հուշանվերներից մեկը անթույլատրելի համարեն:

- Մի դանդաղեք երիտասարդ,_ասաց կրկնակզակ Թուրք պաշտոնյան:

       Ապա վերցնելով բանալին՝ինքը  բացեց ճամպրուկը:Կապարիչը բարցրացրեց ու,նրա հոնքերը վեր թռան,թարթիչները թռթռացին,աչքերը չռվեցին ու  քիչ էր մնում դուրս պոռթկային ակնակապիճներից:Շրջապատի մարդիկ՝տատամսած իրար նայեցին:Ճամպրուկն ամբողչությամբ մարդկային ոսկորներով էր լցված:

        Վանեցի Գեվորգի թոռը՝Միհրանը պապի աճյուն էր տեղափոխում Հայաստան:

          Երբ տուն հասավ տատը պատից իջեցրեց նախշուն գորգը,պարկի պարունակությունը դատարկեց վրան ու չկարողացավ փղծկոցը զսպել:Լալիս էր՝ մխկտալով:Անթեղված մոխիր էր, որ բոցկլտաց նոր թափով:

Առաչադրանք

                                                                                                                                                                                                               Վարժություն.1

Մանկավարժներ,գործարքներ,փոքրատառեր,գրագրեր,պահանջատերեր,աշխատատերեր,սարալանջեր,ջրավազաններ,արժեթղտեր,նիզակակիրներ:

Վարժություն.2

1.Ամպերը-ուղղական հոլով

2.Ամպերը-ուղղական հոլով

3.Որդուն-տրական

4.որդուն-տրական

5.ծաղկի-սեռական հոլով

6.ծաղկի-սեռական հոլով

Վարժություն.3

1.Վարդանի քրոջ սիրտը վիրահատեցին:

2.Ճանապարհին Վարդանի քրոջը հանդիպեց մի ցանոթ տղամարդ:

3.Վարդանը պատռեց Անիի նկարը:

Առաչադրանք

Վարժ․ 3

Դժբախտ

Տձև

Արտասահման

Նախաճաշ

Ներամփոփ

Անդրադարձ

Չկամ

Տրամագիծ

Բաղաձայն

Մակբայ

Ապաբախտ

Հակաթույն

Ստորաքարշ

Ենթավարպետ

Մականուն

Ընդարձակ

Անդրադարձ

Ներամփոփ

Գերակշիռ

Ցմահ

Առձեռն

Փոխարքա

Ապերախտ

Տկար

Թերուս

Դժկամ

Նախահայր

Ցպահանջ

Բացահայտ

Գերխնդիր

Ամանորյա նախագիծ

Նախագիծ՝ամանոր,դիմակահանդես

Ստեղծագործական աշխատանք

1.Ամանորն աշխարհում

2.Ամանորն իմ ընտանիքում

3.Պասուց կերակուրներն իմ  ընտանիքում

4.ամանորյա ավանդույթներն ու սովորույթները մեր ընտանիքում

5.ամանորյա հրաշք

6.Ձմեռ պապի չի գալի կամ վերջացավ մանկությունս

7.Մեր տունը,իմ սենյակը ամանորին

8.Տեսանյութեր,լուսանկարներ,հետքրքիր զավեշտալի պատմություններ

Երաժշտական ուրախ նախագիծ

նախապատրաստում

Առաչադրանք

                                                                                                                                                                                                               Վարժություն.1

Մանկավարժներ,գործարքներ,փոքրատառեր,գրագրեր,պահանջատերեր,աշխատատերեր,սարալանջեր,ջրավազաններ,արժեթղտեր,նիզակակիրներ:

Վարժություն.2

1.Ամպերը-ուղղական հոլով

2.Ամպերը-ուղղական հոլով

3.Որդուն-տրական

4.որդուն-տրական

5.ծաղկի-սեռական հոլով

6.ծաղկի-սեռական հոլով

Վարժություն.3

1.Վարդանի քրոջ սիրտը վիրահատեցին:

2.Ճանապարհին Վարդանի քրոջը հանդիպեց մի ցանոթ տղամարդ:

3.Վարդանը պատռեց Անիի նկարը:

Առաչադրանք

9

Մայրուղի

Ուղեգորգ

Մեծատառ

Փրկագին

Կանաչանախշ

Լուսանկար

Մրգահյութ

Քարակոփ

Նետաձիգ

Փրկագին

Եզրազարդ

Դեղատուն

Խաղադաշտ

Ինքնաթիռ

Լուսամփոփ

Ջրախառն

Ձկնորս

Գրասեղան

Այսչափ

Քաղցրահնչյուն

Ծովափ

Թղթադրամ

Գեղարվեստ

Գետաձի

Տնամերձ

Հրաշամանուկ

Կրթօջախ

Արծաթաձույլ

Գրատախտակ

Արևածաղիկ

10

1.Ջրհոր

2.Տանտեր

3.Թիկնաթոռ

4.Լեռնաշխարհ

5.Փորձանոթ

6.Լուսամփոփ

7.Շաքարավազ

8.Ակնթարթ

9.Բազմազգ

10.Նույնանուն

11

1.Ծաղկաման

2.Լայնարձակ

3.պարեղանակ

4.սրճաղաց

5.հորդառատ

6.մեծարժեք

7.ազգատյաց

8.վազանց

9.գովազդ

10.բազմազգ

 Վարժ.21

Օգնել,անգամ,ավագ,մուգ,գնաբուրգ,գինաբուրգ,գոգավոր,երգ,զուգել,

հոգի,տրտմաշուք,թագավոր,թարգմանել,ծագել,ծեգ,կարագ,հագնել,

տարեգ,պարգև,հոգնել,պատարագ,ձագ,սայթակել,շաղգամ,ծագար,

ձիգ,ճիգ,ճրագ,մարագ,մարգարե,մարգարիտ,նորոգել,շագանակ,շոգ,

ռգի,ոռոգել,սուք,վարագույր,ուրագ,փեղկ,փողք,փղձուք,քաշկռտուկ:

                                                     Վարժ.22

1.Անգամ,ավագ,զուգել,շոգ:

                                                    Վարժ.23

Աղոտք,արդար,արդեն,ընդհանուր,արդյոք,կարդալ,արդյունք,արթուն,

Բարդ,բերդ,բուրդ,գաղտնի,դադարել,դրդել,երդիկ,երդում,շքերթ,զարդ,

Վարդ,ընդամենը,ընդարմանալ,ընդունել,թատերական,լերդանալ,

Վարդապետ,լյարդ,խնդիր,անդամ,խորդուբորդ,խրթվիլակ,կենդանի,

Հաղորդել,նյարդ,նվարդ,լաջվարդ,որդի,սպրտել,վարդգես,փարդամ,

Օրիորդ,պայտ:

                               Վարժ.24

1.Անդամ,արդյոք,ընդհանուր,խորդանոց: